Dongeng dari Kota Pati " KERIS RAMBUT PINUTUNG DAN KULUK KANIGARA " Bahasa Jawa

KERIS RAMBUT PINUTUNG DAN KULUK KANIGARA

Miturut cerita kang ana ing masyarakat lan kang wus kasebut ana ing kitab Babat Pati lan Kitab Babat liya uga nyebutake “KERIS RAMBUT PINUTUNG LAN KULUK KANIGARA” mujudake lambang kekuasaan lan kekuatan sing uga mujudake symbol kesatuan lan persatuan.

Sapa wonge kang duweni kekarone yaiku Keris Rambut Pinutung lan Kuluk Kanigara bakal bias nguasani lan madeg keprabon ing tlatah Jawa. Dene kang duweni pusaka kasebut yaiku Raden Sukmajaya Panggede Majaseni jagone Kadipaten Carangsaka.

Ana pungkasane abad kaping XIII udakara taun 1292 M, ing tlatah Jawa ora tinemu maneh pamarentahan kang duweni wibawa. Kraton Pajajaran wis lekas bubar, semana uga Singasari, dene Majapahit during madeg.

Ing pesisir lor tlatah tanah Jawa Tengah sakkupenge gunung Muria ing sisih kidul madeg kadipaten kang dipimpin Adipati.

Ing papan kana dikuasani karo wong lara yaiku:

1.     Penguasa ing Kadipaten Paranggaruda, dene Adipatine aran “Yudhapati” kang dadi daerahe yaiku saka pinggire kali Juwana mengidul, nganti gunung gamping sisih lor nganti pinates karo kabupaten Grobogan. Duweni putra kanga ran Raden Jasari.

2.     Penguasa ing Kadipaten Carangsaka, dene kang nguasani Kadipaten Carangsaka aran Adipati “Puspa Andungjaya”. Kang dadi daerahe yaiku kali Juwana mengalor nganti pesisir lor sisih wetan. Adipati Carangsaka duweni anak wadon siji kanga ran “Rara Rayungwulan”

Kadipaten kekarone pada urip rukun lan tentrem. Pada-pada ngrumat lan ngregani saengga kerukunan lan pasedulurane saya kuwat. Kekarone duweni karep dhaupake putra putrine. Adipati Paranggaruda kang kautus kanggo nglamar Rara Rayungwulan wis ditrima. Ananging Rara Rayungwulan jaluk bebana mbesok nalika dhaupe njaluk ditanggapake wayang saka dalang kondhang kanga aran “Sapanyana”. Kanggo nyanggupi panjaluke mau Adipati Paranggaruda nugasake Penggede kemaguhan kanga ran Yuyurumpung Agul-agul Paranggaruda. Sakdurunge nindakake tugase, luwih dhisik Yuyurumpung duweni niyat ngalahake kawibawane Kadipaten Carangsaka. Kanthi nguasani pusaka duweke Sukmayana ing Majaseni. Kanthi direwangi Usundong Majeruk pusaka mau bias dicolong. Ananging sakdurunge pusaka mau diwenehake marang Yuyurumpung bias direbut maneh karo Sondong Makerti saka Wedari. Sondong Majeruk tewas nalika gelut karo Sondong Makerti lan pusaka mau dibalekake marang raden Sukmayana. Kepinginane Yuyurumpung kanggo nguasani lan duweni pusaka mau ora keturutan. Mbekngono Yuyurumpung tetep nerusake tugase nggoleki dalang Sapanyana kareben dhaupe putra Adipati Paranggaruda kalaksanan kanthi becik. Ing malem pahargyan kang dilaksanakake ing Kadipaten Carangsaka kanthi pagelaran wayang kulit Ki Dalang Supanyana.

Ora dinyana pahargyan mau lagi wae lekas ujug-ujug manten sakbanjure mlayu karo dalang Supanyana. Pahargyan dhaupe Raden Jasari lan Rara Rayungwulan dadi bubar. Adhipati Yudhapati krasa yen digawe isin dadi banget dukane. Nyatakake musuh marang Adipati Carangsaka. Perang ora  bias kacegah maneh. Raden Sukmayana saka Kadipaten Carangsaka kang minangka pimpinane perang tatu parah sakbanjure mati dene Raden Kembangjaya minangka adhine Sukmayana nerusake peperangan. Kanthi direwangi Dalang Supayana, lan migunakake pusakane Sukmayana prajurit Paranggaruda bisa dikalahake. Adipati Paranggaruda, Yudhapati lan anake lanang mati ing sakjroning palagan mbelo kahurmatane.

Merga jasane Raden Kembangjaya di dhaupake karo Rara Rayungwulan diangkat dadi gantine Carangsaka, dadi dalang Sapanyana diangkat dadi Patihe kanthi jeneng Singasari. Kanggo ngatur kawilayahan kang saya amba wilayahe ing sisih kidul. Adipati raden Kembangjaya mindhahake pusat kekuasaane saka Carangsaka menyang desa Kemiri kanthi jeneng Kadipaten Pesantenan. Lan duweni gelar Adipati Jayakusuma. Adipati mau mung duweni anak siji yaiku Raden Tambra. Sakwise bapake mati Raden Tambra diangkat dadi Adipati ing Pesantenan kanthi gelar Adipati Tambranegara. Saklawasedeweke nglaksanakake tugas pamarentahan. Adipati Tambranegara tumindak arif lan wicaksana. Dadi paying agung kang mratelakake nasib rakyate. Uga dadi pengayom tumprap rewange. Rakyat urip kanthi rukun, tentrem ayem lan sejahtera. Kangggo ngembangake pembangunan lan mujudake pamerentahan ing wilayahe Adipati Raden Tambranegara nindhakake pusat pamerentahan kadipaten Pesantenan kang sakdurunge ana desa Kemiri mengulon yaiku desa Kaborongan. Lan ngganti jeneng Kadipaten Pesantenan dadi Kadipaten Pati.